Stare zapiski mówią, że zamek Stirling pochodzi z XV i XVI wieku, warto jednak wiedzieć, że jeszcze wcześniej, bo w latach 1107-24 znajdował się tu zamek z czasów Aleksandra I. Jeśli mielibyśmy podkreślić zasługi w rozwoju zamku oraz jego obwarowań, to należą się one Jakubowi IV i V, otrzymali oni także pomoc Jakuba VI, który dokonał zmian w zamku, które są widoczne do dziś.

Dlaczego mówi się o tym, iż zamek Stirling odegrał tak samo ważną rolę, jeśli chodzi o historię Szkocji co zamek w Edynburgu? Chodzi tu głównie o jego lokalizację, mało kto wie, iż tereny od Stirling aż po Aberfoyle były terenami podmokłymi, a ich osuszanie miało miejsce dopiero w 18 wieku. Takie podłoże mogło być przekleństwem lub mogło stanowić atut, szczególnie w kwestii strategicznej, zwłaszcza że właśnie tu stoczono walki z Anglią o niepodległość Szkocji, które miały miejsce w XIII i XIV wieku. Przypomnijmy w 1297 roku wielki patriota William Wallace pokonał angielską armię w bitwie pod Stirling Bridge, skutecznie stawiając opór najeźdźcy, pomimo tego, iż ten sukces nie trwał długo. Warto w tym miejscu wspomnieć o pewnym porozumieniu, miało to miejsce w 1313 roku i dotyczyło umowy, która mówiła, że jeśli Edward II nie odciąży armii angielskiej, która stacjonowała wówczas na zamku w Stirling, tamtejszy gubernator podda swój garnizon. Edward, ówczesny król Anglii miał czas do lata (1314 roku) aby wesprzeć garstkę Anglików nowymi siłami. Wtedy to właśnie doszło do spektakularnego szkockiego zwycięstwa, które miało miejsce pod Bannockburn. Kolejnym ważnym epizodem w historii Szkocji było morderstwo Wilhelma VIII, hrabiego Douglasa, który został zamordowany przez Jakuba II a miało to miejsce w 1452 roku. Chodziło wówczas o ograniczenie władzy rodzin arystokratycznych przez obecnego króla, który w tamtym momencie był zdetronizowany. Równie ważne wydarzenia, które miały miejsce, na zamku dotyczyły Marii, królowej Szkotów oraz Jakuba VI. Przypomnijmy, że młodzi monarchowie wychowywali się właśnie tu, na zamku Stirling.

Zaglądając do środka budowli dostrzegamy przepiękną Wielką Salę, zwaną również średniowieczną, z którą to wiąże się pewna historia. Otóż ciężko doszukać się kto tak naprawdę zbudował ów salę, czy był to Thomas Cochrain, uchodzący nie tylko za znakomitego architekta, ale wręcz za geniusza swojej epoki, czy może był to Jakub IV. Wspomina się także o Jakubie III, który rzekomo wspierał wspomnianego wyżej architekta. Nie zmienia to jednak faktu, że Wielka Sala kojarzona jest z tą, w Edynburgu, chodź różni się ona znacząco, jeśli chodzi o klasycyzm detali. Wspomniana sala nie jest na pewno większa, od tej w Edynburgu, cechuje ją także wyjątkowy sufit, wykonany z belek młotkowych oraz piękne wykusze. Sceneria tego miejsca przywodzi na myśl bogate życie dworzan a także ich kulturalny rozkwit. Kolejnym ciekawym miejscem w zamku jest kaplica królewska, znajduje się ona w północnej części zamku i była przekształcona w 1501 roku, z kolei po zachodniej stronie znajduje się równie ważna królewska kwatera. Oprócz tego, na uwagę zasługują także triumfalne łuki, które wraz z obrazami przypominają o przeszłości i chwale monarchów.

Zamkowy dwór został przebudowany przez Jakuba IV i był on tak piękny, że podziwiali go nawet hiszpańscy ambasadorowie. Dodatkowo, także i tu powstały wyjątkowe dzieła, chociażby takie jak ‘makaròw’ uchodzące za wytworny akt poezji dworskiej, który powstał w Szkocji, co nie spodobało się Anglikom. Niestety w późniejszych czasach wiele tutejszych dzieł zaginęło bezpowrotnie, a królowie angielscy zdecydowali się przedstawiać ciekawe dzieła również na swoim dworze. Pomimo widocznej konkurencji można śmiało rzec, iż szkoccy poeci dworscy nie mieli sobie równych. Okres, o którym mowa był czasem rozkwitu, próbowano nawet prowadzić wiele badań laboratoryjnych a także tworzyć wynalazki, niestety wszystko uległo zmianie po śmierci Jakuba IV, a miało to miejsce w roku 1513 roku pod Flodden. Na szczęście po kilkunastu latach, kiedy to na arenie pojawił się jego syn, Jakub V, objął on rządy i zaczął realizować swoje własne pomysły na przebudowę zamku, a jego finalne wizje i osiągnięcia można było zobaczyć nieco później. Trzeba dodać, iż Jakub V wybudował także inne budowle w Szkocji, a niektóre z nich prezentowały się piękniej niż francuskie zamki nad Loarą, tak na przykład twierdziła jego druga żona, Maria de Guise. Być może stwierdzenie to podyktowane było faktem, iż w Szkockich zamkach można było doszukać się wiele francuskich akcentów. Jeśli spojrzymy na południową stronę dziedzińca dostrzeżemy główny blok pałacowy, jest on wyjątkową pamiątką po szkockich królach i ich aspiracjach związanych z ciekawymi przykładami architektonicznymi, natomiast, kiedy król Jakub V przybył z Francji, miało to miejsce w 1536 roku rozpoczęła się budowa pałacu. W budowie brali udział między innymi francuscy architekci. Warto zwrócić uwagę na tutejsze posągi, które są częścią zewnętrznej ściany, symbolizować one miały dość intensywną defensywę, głównie dlatego, że to właśnie ta część zamku stawiała opór najeźdźcom z południa, czyli Anglikom. Tuż obok w narożniku dostrzegamy króla przedstawionego jako strażnika a w rogu przeciwległym św Michała. Polecamy przyjrzeć się także ciekawym gzymsom przedstawiającym rzeźbione postacie, bóstwa planetarne a całość miała nawiązywać do świetności kraju, jego potęgi a także wystawnego smaku. Jakub V przyczynił się w sposób szczególny, jeśli chodzi o zamek w Stirling, zwłaszcza że zmiany architektoniczne, które wprowadził są bardzo dobrze widoczne. Można dostrzec tu wiele ciekawych wizji pozostawionych przez królów dla potomności. Zerkając w górę dostrzegamy głowy Stirlinga, oraz popiersia członków rodów, a także mityczne postacie, współczesne, oraz biblijne. Można dostrzec tu kunszt rzeźbiarzy, mieli oni także więcej możliwości, jeśli chodzi o innowacje architektoniczne. Ciekawie przedstawiają się także układy pomieszczeń w zamku. Zarówno tu, w Stirling jak i w Edynburgu bardzo uwidoczniono wielkie sale, choć należy wspomnieć, iż zamysłem architektów było stworzenie pomieszczeń tak, aby zamkowe trasy króla nie do końca były widoczne i oczywiste. Ponadto, zarówno sala królewska jak i sypialnia oddzielone były pomieszczeniem dla strażników. I choć owe wzornictwo zapoczątkowano w Anglii, tu, w Stirling jest ono najbardziej zachowane.

Późniejsze lata przyniosły kolejne zmiany. Zaczęto stosować nieco inne wzorce architektoniczne. I tak na przykład kaplica w zamku została zastąpiona tą, z 1594 roku, którą na zewnątrz cechowała prostota i surowość. Inaczej natomiast przedstawiały się jej wnętrza, tu dominują piękne gobeliny, zdobione belki ze wzorami kwiatów oraz obwieszona złotym suknem ambona. Oczywiście nie podobało się to protestantom, którzy twierdzili, iż jest tu bałagan. Ważną rolę na zamku odegrała także Maria Królowa Szkotów, którą uważano za znawczynie tamtejszych dworskich zwyczajów, które pomału odchodziły w zapomnienie, szczególnie kiedy to Jakub VI wstąpił na tron, miało to miejsce w 1603 roku. Wytworne wnętrza nie tylko zamku Stirling, ale także i w Edynburgu czy Holyrood nabrały cech klasycyzmu, które szczególnie w tym ostatnim zamku były widoczne najbardziej. Kolejne lata przekształciły zamek Stirling w miejsce przeznaczone na cele wojskowe. To właśnie tu stacjonowały wojska angielskie, przygotowując się na starcie z jakobitami, miało to miejsce w 1715 roku w Sheriffmuir. Kiedyś można było zobaczyć tu koszary wojskowe, które na szczęście przestały istnieć w 1964 roku. Później nastąpiła renowacja wielkiej Sali a całość prac została zakończona na przełomie 2000- 2001. Zamek odzyskał swoją dawną świetność, której nie powstydziłby się zarówno Jakub IV (sala Jakuba) jak i Jakub V (blok pałacowy). W zamku pozostały także dawne akcenty, które odkryją przed Wami tutejsi przewodnicy, dlatego warto tu przyjechać i zwiedzić to wyjątkowe miejsce jakim jest zamek w Stirling.

Na koniec zapraszam do osobnego tematu, w którym opisaliśmy bardziej dokładnie najpiękniejsze zamki w Szkocji, bo przecież Szkocja słynie z zamków dlatego warto poznać przynajmniej te najważniejsze z nich.