Zamek Campbell i Dziedzictwo Klanu Campbell: Historia Władzy, Ambicji i Przetrwania
Pośród surowych szkockich krajobrazów, z dala od zgiełku miejskiego życia, wznosi się zamek Campbell – milczący świadek ambicji i potęgi jednego z najpotężniejszych klanów w historii Szkocji. Jego początki i losy nierozerwalnie łączą się z historią rodu Campbellów, którego wpływy sięgały zarówno górskich Highlands, jak i nizinnych Lowlands.
Początki dynastii: od Loch Awe po Inveraray
Pierwszą siedzibą Campbellów była twierdza Innis Chonaill nad jeziorem Loch Awe, stanowiąca punkt wyjścia dla ambitnego programu rozwoju majątków, rozpoczętego przez Duncana Campbella po jego objęciu przywództwa w 1413 roku. Ich potęga rosła przez kolejne dwa stulecia.
Legenda rodu zaczęła się jednak wcześniej – od Colina Móra Campbella, znanego również jako MacCailein Mór, który zginął w 1296 roku. Jego syn, Sir Neil Campbell, nie tylko przejął stery klanu, ale także związał losy rodziny z królem Robertem Bruce’em jako jego towarzysz i szwagier.
W 1450 roku, Sir Duncan Campbell – prawnuk Colina – przeniósł siedzibę rodu z Loch Awe do Inveraray, budując tam pierwszy zamek, który stał się sercem ich władzy w Argyll.
Rozwój władzy i wpływów
W XVI wieku piąty hrabia Argyll, Archibald Campbell, prowadził armię potężniejszą od sił Francji i Anglii. Ósmy hrabia został pierwszym markizem Argyll i odegrał kluczową rolę w opozycji wobec króla Karola I jako przywódca religijnych Przymierzy. Został za to stracony, co rozpoczęło trudny okres dla klanu, trwający aż do Chwalebnej Rewolucji w 1688 roku.
Campbellowie potrafili jednak łączyć wojskową siłę z gospodarczym sprytem – wykorzystując swoje położenie jako pomost między Highlands i Lowlands, zyskali na handlu bydłem i śledziami, tworząc sieć ekonomicznych zależności od Stirling po Edynburg.
Castle Campbell: monumentalna siedziba na granicy królestwa
Zamek Campbell, niegdyś znany jako Castle Glume, jest jedną z najlepiej zachowanych średniowiecznych rezydencji wieżowych w Szkocji. Położony dramatycznie na wąskim grzbiecie nad doliną Devon, otoczony wąwozami Burn of Care i Burn of Sorrow, emanuje potęgą i dostojeństwem.
Zamek przeszedł w ręce Colina Campbella, 1. hrabiego Argyll, około 1465 roku, jako reprezentacyjna siedziba w sercu Szkocji, blisko dworu królewskiego. Oficjalna zmiana nazwy na Castle Campbell została zatwierdzona przez parlament w 1490 roku na życzenie hrabiego, co symbolizowało aspiracje rodu i jego rosnący status.
W kolejnych latach rozbudowano wschodnie i południowe skrzydła, dostosowując zamek do potrzeb życia dworskiego i reprezentacyjnego. W jego murach znajdowały się apartamenty państwowe, prywatne komnaty oraz czterokondygnacyjna wieża z wejściem głównym na pierwszym piętrze – rozwiązanie typowe dla epoki.
Od świetności do zgliszczy
XVII wiek przyniósł Castle Campbell dramatyczne wydarzenia. W 1645 roku wojska rojalistów pod wodzą Montrose’a zdewastowały okolice zamku, jednak sama forteca przetrwała bez szwanku. Kilka lat później, po egzekucji Karola I, klan poparł Karola II, ale później sprzeciwił się jego kampanii przeciwko Anglii.
W 1653 roku zamek został zajęty przez wojska Olivera Cromwella, a rok później rojalistyczni rebelianci spalili go doszczętnie. Po restauracji monarchii, 9. hrabia Argyll zdecydował się nie odbudowywać zniszczonej rezydencji, a zamiast tego wzniósł nową w Stirling.
Dziedzictwo zachowane
Przez kolejne stulecia zamek popadał w ruinę. Ostatecznie, w 1948 roku, jego los odmienił się dzięki National Trust for Scotland, który objął opieką zarówno zamek, jak i cały obszar Dollar Glen. Przeprowadzone prace konserwatorskie, w tym wykopaliska, odkryły m.in. zwęglone drewno z pożaru z 1654 roku.
Do dziś Castle Campbell zachwyca odwiedzających swoją monumentalną wieżą, sklepionymi komnatami i tajemniczymi rzeźbami Zielonego Człowieka, świadcząc o dawnej potędze Campbellów oraz o złożonej historii Szkocji – kraju walki, polityki i nieugiętej siły rodów.